گزینش مولدین خاویاری مناسب تکثیر بر اساس شناسنامه ژنتیکی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

مؤسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

چکیده

طولانی­بودن زمان رسیدگی جنسی در تاسماهیان مهم­ترین مانع در پرورش آنها می‏باشد. با توجه به کاهش زیاد جمعیت‏های طبیعی این ماهیان در دریای خزر، استمرار تولید و آبزی­پروری ماهیان خاویاری نیازمند مدیریت مؤثر و کارآمد تولید بر اساس پرورش آنها می­باشد. آگاهی از ساختار ژنتیکی جمعیت‏های مولد به منظور برقراری و حفظ تنوع ژنتیکی مولدین پرورشی بسیار با اهمیت می‏باشد. در سال‏های اخیر، در کنار مدیریت تکثیر، مدیریت ژنتیکی گله‏های موجود در کارگاه­های تکثیر و بازسازی ذخایر از اهمیت ویژه‏ای برخوردار می‏باشد. بنابراین، لازم است قبل از هر گونه عمل جهت تکثیر مولدین پرورشی، اقدام به تهیه شناسنامه ژنتیکی و در ادامه بررسی تنوع ژنتیکی آنها شود. استفاده از نشانگر ژنتیکی میکروستلایت یکی از کارآمدترین روش‏ها جهت مطالعه تنوع ژنتیکی در گونه‏های آبزی‏پروری است. پس از نمونه‏برداری از باله دمی در جمعیت مولدین پرورشی ماهیان خاویاری و قرار دادن آنها در الکل 96 درصد، اقدام به استخراج DNA می‏گردد. نمونه‏های DNA با استفاده حداقل 4 پرایمر میکروستلایت در گونه­هایی که دارای چندشکلی بالا و الگوی توارث دیسومیک هستند، تکثیر می‏شوند. الگوی باندی به دست آمده با استفاده از پرایمرهای مورد استفاده به همراه دیگر مشخصات ریخت‏شناسی برای هر مولد در بانک اطلاعاتی ثبت می‏شود. با استفاده از اطلاعات به‏دست آمده از آلل‏های تکثیر شده و نرم‏افزار GenAlex، مؤلفه‏های ژنتیکی جهت تعیین تنوع ژنتیکی در گله مورد مطالعه شامل هتروزیگوسیتی، تعداد آلل، تعادل هاردی-واینبرگ و شاخص تمایز جمعیتی (Fst) مورد بررسی قرار می‏گیرد. در صورت مناسب­بودن تنوع ژنتیکی در گله مورد نظر و بررسی آلل‏های مولدین مناسب، می­توان اقدام به تکثیر مولدین نمود. استفاده از این روش در توسعه پایدار آبزی‎‏پروری ماهیان خاویاری و کنترل آمیزش خویشاوندی، خصوصاٌ در برنامه‏های اصلاح‏نژادی اقتصادی آبزی­پروری تاسماهیان بسیار مهم و حیاتی می‏باشد.

کلیدواژه‌ها